Tweede leven voor leegstaande kantoren

De geleerde lessen van de crisis

Ondanks de grote drukte en een toenemend fileprobleem ontwikkelt de Randstad zich steeds meer tot een centrale hotspot voor de kantorenmarkt. In een paar jaar tijd is de leegstand van kantoren drastisch teruggelopen en dreigt er op sommige locaties zelfs een schaarste te ontstaan. Waar kantoorruimte in 2015 - het hoogtepunt van de financiële crisis - voor een weggeefprijs nog niet verhuurd werd, zijn de huurprijzen op dit moment weer aan het stijgen. De leegstand van kantoorruimte heeft innovatieve verhuurders aangezet tot het verduurzamen van kantoren en ze om te bouwen tot creatieve verzamelgebouwen waar bedrijven zich graag willen vestigen. Ze voorzien hiermee in een grote behoefte, want deze concepten zijn enorm in trek. Hebben we geleerd van de crisis?

Leegstand op laagste niveau sinds 2007

Uit onderzoek van internationaal vastgoedadviseur Cushman & Wakefield in 2018 kwam naar voren dat de leegstand van kantoren in Nederland in de eerste helft van dat jaar fors  was gedaald. Van de beschikbare kantoorruimte stond halverwege het jaar 11,6 procent leeg, het laagste niveau sinds 2007. En tussen 2017 en 2018 bedroeg de daling maar liefst 3,7 procent. Die daling lijkt vooralsnog door te zetten. Met name in de Randstad. De regionale verschillen zijn namelijk groot. Er zijn gemeenten waar de leegstand nog ruim boven de 20 procent ligt.

Grote vraag zet druk op centrumlocaties

Waar veel bedrijven tijdens de crisisjaren steeds meer ruimte overhielden, wordt er sinds 2018 weer flink uitgebreid. Sterker nog: door ruimere budgetten die bedrijven te besteden hebben, stellen ze nu ook ook op kwalitatief gebied hogere eisen. De bouwkundige kwaliteiten zijn daarbij van belang, maar vooral de kwaliteit van de locatie neemt een steeds centralere plek in bij de huisvestingsbeslissingen. Bedrijven kiezen steeds meer voor een multimodaal ontsloten locatie.

Vraag naar flexibele kantoorruimte

Duurzaamheid en flexibiliteit zijn de toverwoorden die bedrijven overtuigen te kiezen voor een bepaalde kantoorlocatie. Kantoren met gedeelde voorzieningen, zoals een receptie en restaurantfaciliteiten zijn in trek. Net als de toenemende mogelijkheden tot het flexibel bijhuren van vergaderzalen en workshopruimtes. Bovendien blijkt uit het eerdergenoemde onderzoek dat kantoorgebruikers ervan overtuigd zijn dat aantrekkelijke huisvesting helpt bij het aantrekken van hooggekwalificeerd personeel in tijden van krapte op de arbeidsmarkt.

Minder kosten en kleinere ecologische footprint

Ondanks de economische voorspoed zijn veel bedrijven een nieuwe weg ingeslagen als het gaat om kostenbesparing, flexibel werken en het verminderen van hun ecologische voetafdruk. Het vergt een grote investering om als bedrijf aan al die voorwaarden te voldoen. Groene energie, energiebesparende maatregelen, klimaatbeheersing en het gebruik van duurzame materialen zijn inmiddels meer regel dan uitzondering in flexibele kantoorgebouwen. Daarom kiezen steeds meer bedrijven voor deze concepten. Naast deze besparing op investeringkosten, is er meer mogelijk. Een groot bedrijf kan 20 tot 30 procent kosten besparen op het aantal vierkante meters kantoorruimte door slim gebruik te maken van de gezamenlijke ruimtes die gezamenlijke kantoorgebouwen bieden. Wat dat betreft kunnen we stellen dat de crisis en de grote leegstand van kantoren toch nog ergens goed voor waren.